از نظر کلی دورسنجی (Remote Sensing) نوعی فناوری است که طی آن می توان از يک پديده، اطلاعات فيزيکی و شيميايی به دست آورد، بدون آنکه اين پديده از نزديک لمس شود. از ديدگاه اکتشاف، مقصود از دورسنجی فرآيندی است که طی آن با استفاده از تصاويری که به وسيله ماهواره های مستقر در مدار زمين تهيه می شود و حاوی واکنش های بخش های مختلف زمين نسبت به امواج الکترومغناطيسی است که بر آنها می تابد، می توان پوسته زمين را از نظر وجود مواد معدنی خاص، ساختارهای ويژه تشکيل مواد معدنی و نيز ساختارهای تکتونيکی، مورد کاوش قرار داد. نحوه عملکرد يک سيستم دورسنجی به طور ساده در شکل زیر نشان داده شده است.
تشعشعات الکترومغناطيسی که تحت تأثير رفتار متقابل سطح زمين و آتمسفر قرار گرفته اند، به وسيله سنسورها ثبت می شوند. سنسور ممکن است يک راديومتر و يا يک دوربين عکاسی باشد. از آنجا که نتيجه ثبت شده به وسيله سنسورها تابع خواص مواد موجود در سطح زمين است، لذا با تعبير و تفسير نتايج می توان دريافت که چه نوع موادی باعث بروز اين واکنش ها شده اند. سنسورها بر روی ماهواره ها قرار دارند که ساخت آمریکا بوده و تحت عنوان لندست شناخته می شوند. تاکنون ۷ ماهواره از اين گروه به فضا پرتاب شده است که هريک از آنها ضمن رفع نواقص ماهواره قبلی، از تکنيک های جديدی نيز بهره می گيرند. ماهواره های لندست را به دو گروه عمده تحت عنوان نسل اول و دوم تقسيم می کنند. از جمله مهم ترين امتيازات اين ماهواره ها، سهولت دستيابی به تصاوير حاصله از آن بدون محدوديت های سياسی و امنيتی، نبود محدوديت های کپی رايت، ارزانی و کيفيت خوب تصاوير است.
داده های ماهواره ای در موارد متعددی کاربرد دارند که از آن جمله می توان به شناسايی و حفظ منابع طبيعی، کشاورزی، آب شناسی، اقيانوس شناسی، شهرسازی، محيط زيست، و بسياری موارد ديگر اشاره کرد. ولی در اين مبحث تنها به شرح موارد کاربرد آن در اکتشاف مواد معدنی بسنده می کنيم.
زمين شناسی فيزيکی: تصاوير و داده های ماهواره ای کاربرد وسيعی در بررسی های زمين ريخت شناسی دارند. از آنجا که پديده های زمين شناسی اغلب بزرگ مقياس اند و ناحيه وسيعی را شامل می شوند و با توجه به اين که تصاوير ماهواره ای مناطق وسيعی را پوشش می دهند، لذا زمين شناسان به کمک آنها می توانند تعابير خود را انجام دهند.
سنگ شناسی: در اکثر تصاوير ماهواره های لندست، انواع مختلف سنگ های رسوبی، آذرين و دگرگونی را می توان شناسايی کرد. البته تشخيص نوع سنگ ها (به ويژه سنگ های رسوبی مثل ماسه سنگ، سنگ آهک و نظاير آنها) مستلزم انجام بررسی های زمينی نيز هست. اختلاف طيفی سنگ های رسوبی چندان زياد نيست و همين امر سبب اشکال در شناسايی آنها می شود. در بعضی موارد می توان سنگ های مشخصی را که رخنمون گسترده ای دارند با استفاده از ويژگی های طيفی و نيز الگوهای مشخص توپوگرافی، تشخيص داد.
زمين ساخت: با بررسی سطح زمين از فاصله دور با استفاده از تصاوير ماهواره ای، می توان ساختارهای مهم ناحيه را شناسايی کرد.
منبع: کتاب اکتشاف معدن نوشته سید حسن مدنی
تهیه و تنظیم: حمید عزیزان
){kind=link}
بدون دیدگاه