قبل از تاسیس هر کارخانه فرآوری فلزات باید از میزان ذخیره قطعی معدن اطمینان حاصل نمود و دستیابی به چنین امری ممکن نیست مگر اینکه مراحل اکتشاف (Exploration) به صورت اصولی و نظام مند انجام شود. مطابق با تقسیم بندی های رایج جهاني و همچنین آیین نامه اجرایی قانون معادن ایران، مراحل مختلف اكتشاف شامل چهار مرحله می شود که در ادامه همه این مراحل بررسی شده است.
- شناسايي (Reconnaissance)
در مرحله شناسایی یک محدوده بزرگ مد نظر قرار گرفته و با جمع آوری داده های مورد نیاز، بررسي صحرايي، نمونه برداري از محدوده هاي اميدبخش، بخش های مختلف اولویت بندی شده و در نهایت محدوده هاي مناسب براي ادامه عمليات اكتشافي معرفی می گردد. شایان ذکر است مرحله شناسایی اصولا در مقیاس 1:250،000 تا 1:100،000 انجام میشود.
- پي جویي(Prospecting)
پس از تکمیل مرحله شناسایی مرحله پی جویی آغاز میشود. مرحله پی جویی شامل انجام عملیات اکتشافی در مناطق امیدبخش است که در مرحله شناسایی معرفي، اولويت بندي و نوع كاني سازي قابل انتظار در آنها مشخص شده است. اين مرحله از اكتشاف عموما در مقياس 1:25،000 صورت میپذیرد.
- اكتشاف عمومي (General Exploration)
در مرحله اكتشاف عمومی، اکتشاف در زون كاني سازي اولويت دار كه در مرحله پيجويي معرفي و گسترش سطحي تقريبي و نوع كاني سازي آن مشخص شده انجام مي شود. مقياس كار در این مرحله 1:5،000 تا 1:10،000 و وسعت محدوده مورد بررسي چند كيلومتر مربع تا حداكثر 10 كيلومتر مربع است.
- اكتشاف تفصيلي (Detailed Exploration)
در مرحله اكتشاف تفصیلی، اکتشاف در محدوده كانساري كه در مطالعات مرحله اكتشاف عمومي ادامه عمليات اكتشافي بر روي آن توجيه فني و اقتصادي داشته است، انجام خواهد شد. وسعت محدوده كانسار معمولا چند ده هكتار تا چند صد هكتار است. مقياس بررسي ها در اين مرحله معمولا 1:1000 بوده ولي در بعضي كانسارها مقياس هاي 1:500 و يا 1:2000 نيز بنا به نظر كارشناس خبره توجيه پذير است. بنابراین در مرحله اکتشاف تکميلي، میزان دقیق ذخیره ماده معدنی مشخص شده و علاوه بر آن شکل و نحوه قرارگيري آن در داخل زمين به طور کامل بررسي مي شود و در نهايت با بررسي هاي فني و اقتصادي مشخص مي شود که آيا استخراج اين کانسار صرفه اقتصادي دارد يا خير.
شایان ذکر است در کلیه مراحل فوق از انواع روشهای موجود بررسی، استفاده میکنند که در هر مرحله مقیاس آن متفاوت است. از جمله این روش ها به موارد زیر میتوان اشاره نمود:
- مطالعات زمین شناسی
- مطالعات ژئوشیمی (رجوع شود به مقاله ژئوشیمی اکتشافی)
- مطالعات ژئوفیزیک (رجوع شود به مقاله ژئوفیزیک اکتشافی)
- حفریات اکتشافی (چاهک، ترانشه و گمانه)
- کانی شناسی و فرآوری ماده معدنی در مقیاس آزمایشگاهی
نویسنده: حمید عزیزان (با بهره گیری از نشریه های معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور)
بدون دیدگاه