همانطور که در مقاله آشنایی با کانه آرایی و مراحل آن ذکر شد کانه آرایی (فرآوری مواد معدنی) از چهار مرحله تشکلیل می شود که مرحله سوم آن پرعیارسازی (Concentration) یا جدایش (Separation) است. در این مقاله قصد داریم انواع روش های پرعیارسازی و جدایش را معرفی کنیم. شایان ذکر است این روش ها بر اساس خواص کانی ها پایه گذاری شده اند. بنابراین در عملیات پرعیارسازی و جدایش مواد معدنی، علاوه بر شناخت کانی های تشکیل دهنده کانه، شناخت خواص آن کانی ها و یا به عبارت دیگر تسلط بر کانه شناسی ضروری است. همچنین مطالعات کانه آرایی همزمان با عملیات اکتشاف شروع می شوند و در طول پیشرفت اکتشافات، ادامه می یابند. در حین مطالعات لازم است نوع کانی های با ارزش، نحوه تمرکز آنها در کانه، نحوه درگیری آنها با کانی های دیگر، ابعاد دانه های آنها و سنگ درونگیر شناسایی شوند. شناخت دقیق سنگ معدنی تا حدود زیادی روش فرآوری را مشخص می کند.
مشخصات کانی ها شامل مشخصات فیزیکی، شیمیایی و شیمی- فیزیکی است. هر چه دو کانی از نظر یک یا تعدادی از مشخصات اختلاف بیشتری با یکدیگر داشته باشند، جدایش آنها از یکدیگر ساده تر خواهد بود. مشخصات مختلف کانی ها که بیشتر در عملیات فرآوری مورد استفاده قرار می گیرند به همراه روش فرآوری مورد استفاده در جدول زیر آمده است.
| مشخصات کانی ها | مبنای جدایش | روش مورد استفاده |
| چگالی | اختلاف سرعت حرکت در سیال | واسطه سنگین، جیگ، میزلرزان |
| قابلیت خرد شدن | خردشدن انتخابی و جدایش بر مبنای ابعاد دانه ها | سرند، کلاسیفایر |
| رنگ | اختلاف رنگ | سنگجوری دستی یا خودکار با نور منعکسه |
| خواص نوری | خاصیت فلوئورسانس | سنگجوری دستی یا خودکار با نور ماوراء بنفش |
| رادیو اکتیویته | میزان رادیو اکتیویته | سنگجوری خودکار با استفاده از کنتور گایگر |
| خاصیت مغناطیسی | جذب مغناطیس | جداکننده مغناطیسی |
| خاصیت الکتریکی | الکتریسته ساکن یا هدایت الکتریکی کانی ها | جدا کننده الکتروی استاتیکی و الکتریکی |
| انحلال | قابلیت انحلال انتخابی در حلا مناسب | هیدرومتالورژی |
| خاصیت حرارتی | تجزیه کانی در اثر حرارت | تکلیس، تشویه |
| خاصیت شیمی فیزیکی | اختلاف ترشوندگی کانی ها | فلوتاسیون |
منبع جدول: کتاب کانه آرایی دکتر نعمت اللهی
همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود، روش های فرآوری مواد معدنی عبارت است از:
- جدایش ثقلی (Gravity Separation)
- هوی مدیا یا واسطه سنگین (Heavy Media) (رجوع شود به مقاله جداسازی به روش واسطه سنگین (هوی مدیا))
- جیگ
- میز لرزان
- فلوتاسیون (Flotation) (رجوع شود به مقاله اصول پرعیارسازی به روش فلوتاسیون)
- مغناطیسی (Magnetic Separation)
- الکتریکی و الکترواستاتیکی
- سنگجوری (Sorting)
- دستی
- خودکار
- رادیو اکتیویته
- تکلیس (Calcination)
- تشویه
- هیدرو متالوژی (Hydrometallurgy)
نویسنده: حمید عزیزان ( با بهره گیری از کتاب کانه آرایی آقای دکتر نعمت اللهی)
بدون دیدگاه