از نظر کلی دورسنجی (Remote Sensing) نوعی فناوری است که طی آن می توان از یک پدیده، اطلاعات فیزیکی و شیمیایی به دست آورد، بدون آنکه این پدیده از نزدیک لمس شود. از دیدگاه اکتشاف، مقصود از دورسنجی فرآیندی است که طی آن با استفاده از تصاویری که به وسیله ماهواره های مستقر در مدار زمین تهیه می شود و حاوی واکنش های بخش های مختلف زمین نسبت به امواج الکترومغناطیسی است که بر آنها می تابد، می توان پوسته زمین را از نظر وجود مواد معدنی خاص، ساختارهای ویژه تشکیل مواد معدنی و نیز ساختارهای تکتونیکی، مورد کاوش قرار داد. نحوه عملکرد یک سیستم دورسنجی به طور ساده در شکل زیر نشان داده شده است.
تشعشعات الکترومغناطیسی که تحت تأثیر رفتار متقابل سطح زمین و آتمسفر قرار گرفته اند، به وسیله سنسورها ثبت می شوند. سنسور ممکن است یک رادیومتر و یا یک دوربین عکاسی باشد. از آنجا که نتیجه ثبت شده به وسیله سنسورها تابع خواص مواد موجود در سطح زمین است، لذا با تعبیر و تفسیر نتایج می توان دریافت که چه نوع موادی باعث بروز این واکنش ها شده اند. سنسورها بر روی ماهواره ها قرار دارند که ساخت آمریکا بوده و تحت عنوان لندست شناخته می شوند. تاکنون ۷ ماهواره از این گروه به فضا پرتاب شده است که هریک از آنها ضمن رفع نواقص ماهواره قبلی، از تکنیک های جدیدی نیز بهره می گیرند. ماهواره های لندست را به دو گروه عمده تحت عنوان نسل اول و دوم تقسیم می کنند. از جمله مهم ترین امتیازات این ماهواره ها، سهولت دستیابی به تصاویر حاصله از آن بدون محدودیت های سیاسی و امنیتی، نبود محدودیت های کپی رایت، ارزانی و کیفیت خوب تصاویر است.
داده های ماهواره ای در موارد متعددی کاربرد دارند که از آن جمله می توان به شناسایی و حفظ منابع طبیعی، کشاورزی، آب شناسی، اقیانوس شناسی، شهرسازی، محیط زیست، و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. ولی در این مبحث تنها به شرح موارد کاربرد آن در اکتشاف مواد معدنی بسنده می کنیم.
زمین شناسی فیزیکی: تصاویر و داده های ماهواره ای کاربرد وسیعی در بررسی های زمین ریخت شناسی دارند. از آنجا که پدیده های زمین شناسی اغلب بزرگ مقیاس اند و ناحیه وسیعی را شامل می شوند و با توجه به این که تصاویر ماهواره ای مناطق وسیعی را پوشش می دهند، لذا زمین شناسان به کمک آنها می توانند تعابیر خود را انجام دهند.
سنگ شناسی: در اکثر تصاویر ماهواره های لندست، انواع مختلف سنگ های رسوبی، آذرین و دگرگونی را می توان شناسایی کرد. البته تشخیص نوع سنگ ها (به ویژه سنگ های رسوبی مثل ماسه سنگ، سنگ آهک و نظایر آنها) مستلزم انجام بررسی های زمینی نیز هست. اختلاف طیفی سنگ های رسوبی چندان زیاد نیست و همین امر سبب اشکال در شناسایی آنها می شود. در بعضی موارد می توان سنگ های مشخصی را که رخنمون گسترده ای دارند با استفاده از ویژگی های طیفی و نیز الگوهای مشخص توپوگرافی، تشخیص داد.
زمین ساخت: با بررسی سطح زمین از فاصله دور با استفاده از تصاویر ماهواره ای، می توان ساختارهای مهم ناحیه را شناسایی کرد.
منبع: کتاب اکتشاف معدن نوشته سید حسن مدنی
تهیه و تنظیم: حمید عزیزان
){kind=link}
بدون دیدگاه