قبل از تاسیس هر کارخانه فرآوری فلزات باید از میزان ذخیره قطعی معدن اطمینان حاصل نمود و دستیابی به چنین امری ممکن نیست مگر اینکه مراحل اکتشاف (Exploration) به صورت اصولی و نظام مند انجام شود. مطابق با تقسیم بندی های رایج جهانی و همچنین آیین نامه اجرایی قانون معادن ایران، مراحل مختلف اکتشاف شامل چهار مرحله می شود که در ادامه همه این مراحل بررسی شده است.
- شناسایی (Reconnaissance)
در مرحله شناسایی یک محدوده بزرگ مد نظر قرار گرفته و با جمع آوری داده های مورد نیاز، بررسی صحرایی، نمونه برداری از محدوده های امیدبخش، بخش های مختلف اولویت بندی شده و در نهایت محدوده های مناسب برای ادامه عملیات اکتشافی معرفی می گردد. شایان ذکر است مرحله شناسایی اصولا در مقیاس 1:250،000 تا 1:100،000 انجام میشود.
- پی جویی(Prospecting)
پس از تکمیل مرحله شناسایی مرحله پی جویی آغاز میشود. مرحله پی جویی شامل انجام عملیات اکتشافی در مناطق امیدبخش است که در مرحله شناسایی معرفی، اولویت بندی و نوع کانی سازی قابل انتظار در آنها مشخص شده است. این مرحله از اکتشاف عموما در مقیاس 1:25،000 صورت میپذیرد.
- اکتشاف عمومی (General Exploration)
در مرحله اکتشاف عمومی، اکتشاف در زون کانی سازی اولویت دار که در مرحله پیجویی معرفی و گسترش سطحی تقریبی و نوع کانی سازی آن مشخص شده انجام می شود. مقیاس کار در این مرحله 1:5،000 تا 1:10،000 و وسعت محدوده مورد بررسی چند کیلومتر مربع تا حداکثر 10 کیلومتر مربع است.
- اکتشاف تفصیلی (Detailed Exploration)
در مرحله اکتشاف تفصیلی، اکتشاف در محدوده کانساری که در مطالعات مرحله اکتشاف عمومی ادامه عملیات اکتشافی بر روی آن توجیه فنی و اقتصادی داشته است، انجام خواهد شد. وسعت محدوده کانسار معمولا چند ده هکتار تا چند صد هکتار است. مقیاس بررسی ها در این مرحله معمولا 1:1000 بوده ولی در بعضی کانسارها مقیاس های 1:500 و یا 1:2000 نیز بنا به نظر کارشناس خبره توجیه پذیر است. بنابراین در مرحله اکتشاف تکمیلی، میزان دقیق ذخیره ماده معدنی مشخص شده و علاوه بر آن شکل و نحوه قرارگیری آن در داخل زمین به طور کامل بررسی می شود و در نهایت با بررسی های فنی و اقتصادی مشخص می شود که آیا استخراج این کانسار صرفه اقتصادی دارد یا خیر.
شایان ذکر است در کلیه مراحل فوق از انواع روشهای موجود بررسی، استفاده میکنند که در هر مرحله مقیاس آن متفاوت است. از جمله این روش ها به موارد زیر میتوان اشاره نمود:
- مطالعات زمین شناسی
- مطالعات ژئوشیمی (رجوع شود به مقاله ژئوشیمی اکتشافی)
- مطالعات ژئوفیزیک (رجوع شود به مقاله ژئوفیزیک اکتشافی)
- حفریات اکتشافی (چاهک، ترانشه و گمانه)
- کانی شناسی و فرآوری ماده معدنی در مقیاس آزمایشگاهی
نویسنده: حمید عزیزان (با بهره گیری از نشریه های معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور)
بدون دیدگاه